Birleşik Kamu İş “Halkın Enflasyonu” Araştırması Kasım 2022

GIDA FİYATLARI KASIMDA YÜZDE  4 ARTTI

En fazla tüketilen 64 gıda maddesinin fiyatı ekimde bir önceki aya göre yüzde 4 oranında artarken, son bir yıldaki artış ise yüzde 167,4 olarak gerçekleşti.

Gıdada bu yılın ilk 11 aylık dönemindeki fiyat artışı ise 119,1’e ulaştı.

Türkiye’nin içinde bulunduğu yüksek enflasyon sürecine girdiği Eylül 2021’de 100 lira olan ücret 185,6 liraya çıkarken, aynı ay 100 liraya satın alınan bir gıda sepetinin maliyeti ise bu yıl Kasımda 309 lira oldu.

Merkez Bankasının Eylül 2021’de faiz indirimine başlayarak tetiklediği bu gün içinde bulunulan yüksek enflasyon süreci dar ve sabit gelirlileri yoksullaştırmaya devam ediyor. Halkın günlük harcamalarının en büyük kısmını oluşturan gıda fiyatlarındaki yükseliş kasım ayında da devam etti.  Kasımda bir önceki aya göre yüzde 4 oranında artış kaydedilen gıda fiyatlarındaki 11 aylık artış ise yüzde 119,1’i buldu. Kamuda çalışanların ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıklarının enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttığı, geçen yel Eylül ayından bu yana gıda fiyatlarındaki birikimli artış ise yüzde 208,8 oldu.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi, KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Kasım 2022 sonuçları açıklandı.

Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin edilmesi amaçlanıyor.

AÇLIK RİSKİ ARTIYOR

Yanlış ekonomik ve tarımsal politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, ülkedeki açlık riskini giderek büyütüyor. Gıdaya erişimi zorlaştıran fiyat artışları vatandaşları yetersiz ve sağlıksız beslenmeye zorluyor.  Uzmanlar bu durumun, önemli sağlık sorunlarına yol açma riski taşıdığını belirtiyor. Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıkları enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Asgari ücretteki artış yüzde 94,6 oldu, işçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında arttı. Faiz indirimleriyle Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği eylül ayında 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl kasım ayında 309 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık geliri bu gün 185,6 lira, asgari ücretlininki 194,6 lira, işçi ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 178,6 lira oldu.

AYLIK FİYAT ARTIŞI

Kasımda, gıda fiyatlarındaki artışta bütün harcama gruplarında yaşanan yüksek oranlı zamlar belirleyici oldu.  Bu orana en büyük katkıyı ise süt ve süt ürünleri, sebze ve bakliyat fiyatları yaptı.

Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, kasımda bir önceki aya göre yüzde 2,7 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında, kırmızı et fiyatlarındaki artışa rağmen tavuk eti fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle yüzde 1,4 oranında düşüş yaşanan kasım ayında süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 10 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 2,3 oranında artış oldu.

Meyve fiyatlarının yüzde 2,5 oranında arttığı kasımda sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre ortalama yüzde 13,1 oranında artış yaşandı.

Bakliyat fiyatlarının yüzde 5 arttığı kasımda, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 0,4 oranında artış kaydedildi.

Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için kasımda, bir önceki aya göre yüzde 4 oranında daha fazla para ödedi.

OCAK-KASIM DÖNEMİ

Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara doğru hızla gittiği bu yılın ilk 11 aylık döneminde gıda fiyatlarındaki artış ise üç haneli oranlara çıkarak yüzde 119,1 oldu.

Ocak-Kasım döneminde ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 120,6 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 57,4, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 91,7, yağ fiyatları yüzde 38,9, meyve fiyatları yüzde 121,8, sebze fiyatları yüzde 303,7 bakliyat fiyatları yüzde 68,6, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 112,4 oranında arttı.

YILLIK DEĞİŞİM

Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Kasım 2021’e göre) yüzde 167,4 oranında artış gözlendi. Diğer bir ifadeyle vatandaşlar Kasım 2021’de 100 liraya dolan bir gıda sepeti için bu yıl aynı ay 267,4 lira ödemek zorunda kaldılar.

Bu yıl kasımda geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 167,1, et-balık fiyatlarında 84,6, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 153,2 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 87,7 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 239,3, sebze fiyatları ise yüzde 434,3 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 122,5, diğer gıda fiyatları ise yüzde 128,9 oranında zamlandı.

Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.

Araştırmanın yöntemiyle ilgili not:

https://www.birlesikkamuis.org.tr/uploads/BiRLEsiK-KAMU-is-GIDA-FiYATLARI-ARAsTIRMASINI-YoNTEMi-HAKKINDA-NOT-60ace928ae707.docx