“Halkın Enflasyonu” Araştırması Mart 2023

-GIDA FİYATLARI: TÜRKİYE EN PAHALI RAMAZANI KARŞILIYOR

-DÜNYADA GIDA FİYATLARI 10 AYDIR AZALIRKEN, TÜRKİYE’DE GIDA FİYATLARI 34 AYDIR SOLUKSUZ ARTIYOR.

-EN FAZLA TÜKETİLEN 64 GIDA MADDESİNİN ORTALAMA FİYATI MARTTA BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 5,2 ORANINDA ARTARKEN YILIN İLK ÜÇ AYLIK DÖNEMİNDEKİ ARTIŞ İSE YÜZDE 19,5 OLDU.

-GIDA FİYATLARINDA GEÇEN YILIN AYNI AYINA GÖRE ARTIŞ İSE YÜZDE 111,9 OLARAK GERÇEKLEŞTİ.

-TÜRKİYE’NİN İÇİNDE BULUNDUĞU YÜKSEK ENFLASYON SÜRECİNE GİRDİĞİ EYLÜL 2021’DE 100 LİRAYA SATIN ALINAN BİR GIDA SEPETİ İÇİN BU YIL MART AYINDA 400 LİRA ÖDEMEK GEREKTİ.

          Gıda fiyatlarında martta bir önceki aya göre yüzde 5,2 oranında artış oldu. Gıda fiyatlarında Haziran 2020’de başlayan yükseliş eğilimi bu yıl mart ayında da sürdü ve fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 5,2 oranında arttı Dünya gıda fiyatları son 10 aydır aralıksız azalırken Türkiye’deki kesintisiz artış süresi ise 34 aya ulaştı.  Gıda fiyatlarının yılın ilk üç ayında yüzde 19,5, son bir yılda da yüzde 111,9 oranında arttığı Türkiye tarihinin en pahalı gıda fiyatlarıyla Ramazan ayını karşılamaya hazırlanıyor. 

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Mart 2023 sonuçlarını açıkladı.

Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin edilmesi amaçlanıyor.

AÇLIK RİSKİ ARTIYOR

Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, açlık riskini giderek daha da büyütüyor. Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıkları enflasyon farkları da dahil yüzde 141 oranında arttı. Asgari ücretteki artış yüzde 200 oldu, işçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 132,2 oranında arttı. Faiz indirimleriyle Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları ise yüzde 300 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl mart ayında 400 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık geliri bugün 241 lira, asgari ücretlininki 300 lira, işçi ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 232 lira oldu.

Dünyada gıda fiyatları son 10 aydır aralıksız olarak azalırken, Türkiye’de ise son 34 aydır gıda fiyatları aralıksız artıyor.  Türkiye artık özellikle yaz aylarında yaşamaya alıştığı gıda fiyatlarındaki ucuzluğu 2020 yılından bu yana bir daha göremedi. Son 34 ayda Türkiye’de gıda fiyatlarında yüzde 485,2 oranında artış yaşandı.

AYLIK FİYAT ARTIŞI

Martta, gıda fiyatlarındaki artışta yağ ve meyve dışındaki bütün harcama gruplarında yaşanan yüksek oranlı zamlar belirleyici oldu.  Aylık fiyat artışına en büyük katkıyı ise, ekmek, pirinç un bulgur makarna, et ve süt ve süt ürünlerinin fiyatlarındaki artışlar yaptı.

Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, martta bir önceki aya göre yüzde 9,7 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 10,1 oranında artış yaşanan mart ayında süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 4,4 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 0,3 oranında düşüş oldu.

Meyve fiyatlarının yüzde 2,5 oranında azaldığı martta sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre ortalama yüzde 1,3 oranında artış yaşandı.

Bakliyat fiyatlarının yüzde 3,9 arttığı martta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 1,3 oranında artış kaydedildi.

         Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için martta, bir önceki aya göre yüzde 5,2 oranında daha fazla para ödedi.

YILLIK DEĞİŞİM

         Bu yıl martta geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 85,2, et-balık fiyatlarında 95, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 116 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 24,1 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 124,5, sebze fiyatları ise yüzde 235,4 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 68,7, diğer gıda fiyatları ise yüzde 96,6 oranında zamlandı.

Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.

YILLIK ORTALAMA ARTIŞ

Gıda fiyatlarındaki son 12 aylık ortalama fiyatlar esas alınarak yapılan hesaplamaya göre ise 151,1 oranında artış yaşandı. 

Merkez Yönetim Kurulu