Uzman Diyetisyen uyardı: “Crash sendromu ölüme neden olabilir”

Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremlerin ardından, diyetisyen Şilan Alyamaç, yanlış müdahale sonrası vakalarda böbrek yetmezliği ve ölümle sonuçlandığını vurguladı. Alyamaç, “Crash sendromu özellikle deprem döneminde ve ezilme durumundan sonra gerçekleşmektedir. Enkaz altında kalan ve enkaz altından kurtarılmış kişilerde ezilme sonrasında kas dokularında biriken sıvılarla gelişen bir sendromdur. Bu sendromda kurtarılma anından sonra kişiye hızlı müdahale ederken gereksiz müdahalenin daha sonrasında organ yetmezliği sebebiyle hayatın sonlandırılmasına sebep olan bir durum" dedi.

"Enkaz altından kurtarılmış kişiye direkt su ve meyve suyu ikramı oluyor" diyen Alyamaç, "Bunun kesinlikle yapılmaması gerekmektedir. Su tüketimi veya sıvı verimi muhakkak diyetisyen eşliğinde yapılmalıdır. Bu süreçte crash diyeti uygulanmalıdır. Bu diyet uygulanırken 20 ile 40 gram arasındaki proteini aşmamalıyız. Enkazdan çıkarılan yaralılara çok fazla protein verilmemelidir. Hipo veya hiperkalemi yaşanmasını istemiyoruz. Proteinlerin çok yüksek veya çok düşük olması da böbreklerimizi etkileyeceği için bu rakama dikkat etmeliyiz. Bu rakam çocuklarda yarıya iniyor, 10-20 gram yeterli olacak. Bebeklerde de tamamen mama seçimine özen göstermeliyiz" diye konuştu.

Protein kısıtlaması yaparken enkazdan çıkarılan yaralılar, karbonhidrattan yoğun besinlerle beslenmeleri gerektiğini ifade eden Diyetisyen Alyamaç, şöyle konuştu:

"Fakat bu tercih nişasta olmalıdır. Nişastalı muhallebiler, kurabiyeler veya nişastadan yapılmış her türlü tatlı olabilir. Fakat depremzedeye tuz, yağ ve protein bakımından zengin olan hiçbir besini vermemeliyiz. Bu süreç çok takipli ilerletilmelidir, 2 veya 3 gün takibi yapılarak yol izlenmeli, sonrasında farklı değişiklikler yapılabilir. Öte yandan enkaz bölgesinde müdahalesi yapılan yaralıya tatlı ve bisküvi takviyesi yapılabilir. Bu süreçte maalesef çok fazla seçeneğimiz bulunmamaktadır. Çok fazla ürün verilip de hastamızın tüketim yapmasını sağlamamalıyız. Kısıtlamalarımız çok yüksek oluyor."

Her türlü besin kısıtlamaları olacağını aktaran Alyamaç, "Deprem bölgesinde enkazdan çıkarılmış kişilere yardım yapıldığında kuru baklagil, bezelye, ıspanak ve meyvenin verilmesi yasaktır. Potasyum bakımından zengin olan her şey yasaktır. Bu süreçte potasyumu düşük, nişastayı yüksek tutuyoruz. Crash sendromunu anlamamız için dokuda zedelenmeyle anlayabiliriz. Bu daha çok biyokimya testleriyle netleşen bir olay fakat bu imkan yoksa doku zedelenme, hareketsizlik ile ezilme sendromunun gerçekleştiğini anlayabiliriz” ifadelerinde bulundu.