Bakan Yardımcımız Dr. Ömer Faruk Yelkenci, İstanbul'da "Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi" Çalıştayına Katıldı
Bakan Yardımcımız Dr. Ömer Faruk Yelkenci, Genel Müdürümüz Dr. Ahmet İşleyen, Talim ve Terbiye Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Nezir Gül İstanbul'da düzenlenen "Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi İstanbul Çalıştayı"nın açılışına teşrif ettiler. Çalıştay 6-11 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirilecek olup yoğun bir programla tamamlanacaktır.
129
21:50
06.10.2025
Dil, Kültür ve Değer Ekseniyle Yeni Bir Eğitim Yaklaşımı
İstanbul Ataşehir Zübeyde Hanım Hizmet İçi Eğitim Enstitüsü ve Akşam Sanat Okulunda düzenlenen programda konuşmalarını yapan Bakan Yardımcımız Dr. Ömer Faruk Yelkenci "Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti, Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi"nin Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile tam uyum içinde yürütüldüğünü belirtti.
Yelkenci "Bugün burada, İstanbul'da sadece bir çalıştayın değil, Türkçemizin geleceğini inşa eden bir vizyonun ikinci büyük durağındayız." sözleriyle konuşmasına başladı. Projenin, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin dil, kültür ve değerler alanındaki en stratejik girişimlerinden biri olduğunu vurgulayan Yelkenci, "Biz kelimelerin gücüyle yarını kuruyoruz." ifadesini kullandı.
Her kavramın düşünme becerileriyle; her kelimenin ise adalet, merhamet, saygı, sorumluluk ve vatan sevgisi gibi temel insanî erdemlerle ilişkilendirildiğini belirten Yelkenci, "Bu çalışma, insanın kendini kavramlarla inşa etme yolculuğunun bir yansımasıdır." dedi.
Dil, Bir Milletin Hafızası ve Kimliğidir
Yelkenci, dilin bir iletişim aracı olmasının yanında milletin kimliği ve hafızası olduğunu vurguladı. "Türkçemizi korumak, onu zenginleştirmek ve çocuklarımızın hayatına canlı bir değer olarak taşımak; geçmişimize borcumuz, geleceğe karşı sorumluluğumuzdur." dedi.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın "Türkçemizi korumak ve zenginleştirmek için verdiğimiz mücadele esasında bir millî mücadeledir." sözünü hatırlatan Yelkenci, bu ifadenin projenin ruhunu özetlediğini belirtti.
Bilimle Güçlenen Bir Dil Seferberliği Projesi
22 Nisan 2024'te Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı koordinasyonunda başlatılan "Bilimle Güçlenen Bir Dil Seferberliği Projesi" Millî Eğitim Bakanlığının 15 biriminin iş birliğiyle yürütülüyor. Türk Dil Kurumu, TÜBİTAK, ÖSYM, Yunus Emre Enstitüsü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ile birçok üniversite projenin bilimsel ortakları arasında yer alıyor.
Yapay Zekâ Destekli Dil Modeliyle Yenilikçi Yaklaşım
Yelkenci, projenin teknolojik altyapısına da değinerek "Bu çalışmanın kalbinde Bakanlığımızca geliştirilen Yapay Zekâ Destekli Doğal Dil İşleme Modeli bulunuyor." dedi.
Sistemin her metni anlam alanı, kelime türü, yaş uygunluğu ve kavramsal derinlik bakımından analiz ettiğini belirten Yelkenci "Artık her kelimenin anlam izi takip edilebiliyor." değerlendirmesinde bulundu.
Proje kapsamında farklı branşlardan 131 öğretmenin görev yaptığını ifade eden Bakan Yardımcımız Dr. Ömer Faruk Yelkenci "Öğretmenlerimiz veri etiketleme ve doğrulama süreçlerinde aktif rol üstlenerek bilimsel güvenilirliği güçlendiriyor." ifadesini kullandı.
"Yapay Zekâ Destekli Söz Varlığı Projesi öğretmen, akademisyen ve yapay zekâ arasında kurulan dinamik bir iş birliği modelidir. Burada üretilen her veri, insan bilgisinin rehberliğinde anlam kazanmakta, teknoloji Türkçenin inceliklerini çözümleyen bir yardımcı zekâ işlevi görmektedir." ifadeleriyle sözlerini sürdürdü.
Projenin Amacı ve Kapsamı
Proje, öğrencilerin yaş ve sınıf düzeylerine uygun kelime, kavram, deyim ve atasözlerini bilimsel yöntemlerle belirlemeyi; Türkçenin doğru, etkili ve işlevsel kullanımını desteklemeyi hedefliyor.
Ders kitapları ve öğretim materyallerinin söz varlığı bakımından zenginleştirilmesi, değer temelli dil öğretiminin yaygınlaştırılması projenin temel hedefleri arasında yer alıyor.Bu kapsamda öğrencilerin kelimelerle düşünmesi ve kültürel anlam dünyasını ifade edebilmesi amaçlanıyor.
Türkçe Öğrenci Söz Varlığı Derlemi: Türkiye'de Bir İlk
Proje kapsamında Türkiye'de ilk kez öğrencilerin yazılı, sözlü ve dijital dil kullanımlarını içeren kapsamlı bir Türkçe Öğrenci Söz Varlığı Derlemi oluşturuluyor.
Derlem;
§ 7 binden fazla ders kitabı,
§ 11 binden fazla çocuk edebiyatı eseri,
§ TRT Çocuk video arşivlerinin metinleri,
§ Çocuk tiyatroları,
§ EBA ders anlatım videoları,
§ YKS- LGS- Bursluluk sınav metinleri,
§ Kamu kurumlarının yayımladığı çocuk dergileri
§ Dijital içerikler
§ Atasözleri, deyimler, bilim terimleri ve kültür kavramlarını içeren veri tabanlarından oluşuyor.
Altı Günlük Bilimsel Çalıştay ve Uygulamalı Eğitim Süreci
Altı gün boyunca sürecek çalıştayda bilim kurulu üyeleri, proje ekibi ve öğretmenler bir araya gelerek hem teorik sunumlar hem de uygulamalı oturumlarla projeye katkı sunacak. Bu kapsamda, Türkçenin eğitsel söz varlığına ilişkin geniş çaplı bir veri tabanı üzerinde titiz bir çalışma yürütülecek.
Etkinlik boyunca 5 bin atasözü, içerdiği anlam katmanları dikkate alınarak değer eğitimi, ahlaki gelişim, toplumsal sorumluluk, bilişsel öğrenme ve duygusal farkındalık gibi temalar altında sınıflandırılacak. Bununla birlikte 7 bin ders kitabının üst veri denetimi ve görsel etiketleme işlemleri tamamlanacak, 2 bin 700 ders kitabında yer alan deyim ve bilim terimlerinin eğitsel bağlamda etiketlenmesine başlanacak.
Çalıştayın ardından öğretmenler, elde ettikleri yöntemsel deneyimi kendi görev yerlerine taşıyarak bu süreci yerelde sürdürecek. Ulaşılan akademik veriler, Millî Eğitim Bakanlığının politika belgelerinde değerlendirilecek; müfredat oluşturma, ders kitabı yazımı, öğretmen eğitimi ve ölçme-değerlendirme çalışmaları için referans niteliğinde kullanılacak. Elde edilen bu bilimsel çıktılar yalnızca eğitim alanına değil, aynı zamanda çocuk edebiyatı yazarları, yayınevleri ve içerik üreticilerine de yol gösterecek. Böylece öğretmenler, "Bir kelime hangi yaşta, hangi duygu ve anlam derinliğiyle öğretilmeli?" sorusuna veriye dayalı, somut bir yanıt bulabilecek.
“Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti, Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi” İstanbul Çalıştayı Başladı! Bakan Yardımcımız Dr. Ömer Faruk Yelkenci, Genel Müdürümüz Dr. Ahmet İşleyen ve Talim ve Terbiye Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Nezir Gül’ün katılımıyla başlayan çalıştay, Türkçemizin geleceğine yön veren önemli bir adım oldu. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile tam uyum içinde yürütülen proje; dili, kültürü ve değerleri merkeze alarak öğrencilerin söz varlığını bilimsel yöntemlerle geliştirmeyi hedefliyor. Yapay zekâ destekli analizlerle oluşturulan Türkiye’nin ilk “Türkçe Öğrenci Söz Varlığı Derlemi”, kelimelerin anlam dünyasını geleceğe taşıyor.
“Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi Çalıştayı”nın İkincisi Başladı Millî Eğitim Bakan Yardımcısı@farukyelkenci’nin katılımıyla açılışı yapılan ve öğrencilerin yaş-sınıf düzeylerine uygun kelime, kavram, deyim ve atasözlerini bilimsel yöntemlerle tespit etmeyi; Türkçenin doğru, etkili ve işlevsel kullanımını desteklemeyi; ders kitapları ile eğitim materyallerini söz varlığı bakımından zenginleştirmeyi ve değer temelli dil öğretimini yaygınlaştırmayı amaçlayan çalıştayda 131 öğretmen görev alıyor.
İstanbul Ataşehir Zübeyde Hanım Hizmet İçi Eğitim Enstitüsü ve Akşam Sanat Okulunda düzenlenen programda konuşan Yelkenci, projenin Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile tam uyumlu olduğunu ifade ederek, "Bugün burada, İstanbul'da, sadece bir çalıştayın değil, Türkçemizin geleceğini inşa eden bir vizyonun ikinci büyük durağındayız. Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti, Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin dil, kültür ve değerler ayağında yer alan en stratejik girişimdir çünkü biz, kelimelerin gücüyle geleceği kuruyoruz. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile tam uyum proje, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin beceriler çerçevesini ve 'erdem-değer-eylem' çerçevesi yaklaşımını somutlaştıran bir uygulamadır. Her kavram, düşünme becerileriyle ilişkilidir ve her kelime, bir değerle ilişkilendirilmekte; adalet, saygı, merhamet, sorumluluk ve vatanseverlik gibi değerler dil eğitiminde güçlü şekilde yerini almaktadır. Bu çalışma, Türkiye Yüzyılı'nın maarif vizyonunda insanı kendini kavramlarla inşa etme çabasıdır." dedi.
Dilin bir milletin hem hafızası hem de kimliği olduğunu söyleyen Yelkenci, "Türkçemizi korumak, onu zenginleştirmek ve çocuklarımızın hayatına canlı bir değer olarak taşımak; geçmişimize borcumuz, geleceğe karşı sorumluluğumuzdur. Bu nedenle Sayın Cumhurbaşkanımızın 'Türkçemizi korumak ve zenginleştirmek için verdiğimiz mücadele esasında bir millî mücadeledir.' sözü, bu projenin ruhunu yansıtmaktadır. Bilimle Güçlenen Bir Dil Seferberliği projemiz 22 Nisan 2024'te Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı koordinasyonunda başlatılmış ve Millî Eğitim Bakanlığının 15 biriminin aktif katkısıyla yürütülmektedir. Türk Dil Kurumu, TÜBİTAK, ÖSYM, Yunus Emre Enstitüsü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ve çok sayıda üniversite bu projenin bilimsel ortaklarıdır. Proje üç yıllık bir takvimle yürütülmekte, 18 iş paketi kapsamında bilimsel araştırma, teknolojik geliştirme ve eğitimsel uygulamaları birleştirmektedir." ifadelerini kullandı.
Yelkenci, projenin teknolojik altyapısına değinerek "Bu projenin teknolojik kalbini, Bakanlığımız tarafından geliştirilen Yapay Zekâ Destekli Doğal Dil İşleme Modeli oluşturmaktadır." dedi. Modelin, her metni anlam alanı, sözcük türü, yaş uygunluğu ve kavramsal derinlik bakımından analiz ettiğini belirten Bakan Yardımcısı, "Bu sistem sayesinde artık her kelimenin 'anlam izi' takip edilebiliyor." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Yardımcısı Yelkenci, öğrencilerin söz varlığına yönelik çalışmaların artık teknolojinin gücüyle, insanın anlam rehberliğini buluşturan yeni bir modelle yürütüldüğünü belirterek, "Projede farklı branşlardan 131 öğretmenimiz görev yapıyor. Bu öğretmenlerimiz veri etiketleme ve doğrulama süreçlerinde aktif rol alarak projenin bilimsel güvenilirliğini ve pedagojik doğruluğunu güçlendiriyor." dedi. Ayrıca projede yer alan akademisyenler, dilbilimciler, eğitim teknolojisi uzmanları ve ölçme-değerlendirme araştırmacılarının yapay zekâ modelinin eğitilmesi ve sonuçlarının yorumlanmasında doğrudan etkili olduğunu ifade eden Yelkenci, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yapay Zekâ Destekli Söz Varlığı Projesi, yalnızca bir teknoloji uygulaması değil; öğretmen, akademisyen ve yapay zekâ arasında kurulan dinamik bir iş birliği modelidir. Burada üretilen her veri, insan bilgisinin rehberliğinde anlam kazanmakta, teknoloji ise Türkçenin inceliklerini çözümleyen bir yardımcı zekâ işlevi görmektedir."
Projenin Amacı
Bu proje, öğrencilerin yaş ve sınıf düzeylerine uygun kelime, kavram, deyim ve atasözlerini bilimsel yöntemlerle tespit etmeyi; Türkçenin doğru, etkili ve işlevsel kullanımını desteklemeyi; ders kitapları ile eğitim materyallerini söz varlığı bakımından zenginleştirmeyi ve değer temelli dil öğretimini yaygınlaştırmayı amaçlamaktadır. Temel hedef, öğrencilerin yalnızca kelimeleri bilmesi değil; kelimelerle düşünebilmesi, anlam kurabilmesi ve kültürünü ifade edebilmesidir.
Proje kapsamında Türkiye'de eğitim alanında ilk kez öğrencilerin yazılı, sözlü ve dijital dil kullanımlarını, öğretim materyallerini, çocuk edebiyatı eserlerini ve sınav metinlerini kapsayan bütüncül bir Türkçe Öğrenci Söz Varlığı Derlemi oluşturulmaktadır.
Bu derlem; 7 binden fazla ders kitabı, 11 binden fazla çocuk edebiyatı eseri, TRT Çocuk video arşivlerinin metinleri, çocuk tiyatrosu metinleri, EBA platformundaki ders anlatım videoları, YKS-LGS-Bursluluk sınav metinleri, kamu kurumlarının yayımladığı çocuk dergileri, atasözleri, deyimler, bilim terimleri ve kültür kavramları veri tabanları, dijital içerikler ile ulusal düzeyde yapılan "Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı" ve ABİDE uygulamalarındaki öğrenci yanıtlarını içeren çok kaynaklı bir veri bileşeninden oluşmaktadır.
Bu çalışmayla, Türkçenin eğitsel söz varlığı ilk kez kapsamlı biçimde ortaya konacak; dil öğretimi, müfredat geliştirme, öğretmen eğitimi ve içerik üretimi alanlarında bilimsel temelli veri desteği sağlanacaktır.
Bilimsel Veriye Dayalı Söz Varlığı Geliştirme Süreci
Altı gün boyunca sürecek çalıştayda bilim kurulu üyeleri, proje ekibi ve 131 öğretmen projeye ilişkin fikir alışverişinde bulunacak ve uygulamalı eğitimler alacak. Çalıştay kapsamında 5 bin atasözünün eğitsel sınıflandırması yapılarak değer eğitimi, ahlaki gelişim, toplumsal sorumluluk, bilişsel öğrenme ve duygusal farkındalık gibi kategoriler altında etiketlenecek. Ayrıca 7 bin ders kitabının üst veri kontrolü ve görsel etiketlemesi tamamlanacak, 2 bin 700 ders kitabında yer alan deyim ve bilim terimlerinin etiketleme sürecine başlanacak.
Öğretmenler, çalıştay sonrasında görev yerlerinde bu etiketleme çalışmalarını sürdürecek. Elde edilen akademik veriler, Millî Eğitim Bakanlığının politika dokümanlarına yansıtılacak. Öğrencilerin yaş, biliş ve dil gelişim düzeylerine uygun söz varlığı listeleri müfredat geliştirme, ders kitabı yazımı, öğretmen eğitimi ve ölçme-değerlendirme süreçlerinde kullanılacak. Bu listeler, çocuk edebiyatı alanındaki yazarlar ve yayınevleri başta olmak üzere çocuklara yönelik içerik üreten tüm kişi ve kurumların kullanımına da açılacak. Böylece öğretmenler, "Bu kelime hangi yaşta, hangi değerle öğretilmeli?" sorusuna bilimsel verilere dayalı yanıt bulabilecek.