Anayasa Mahkemesinin, kamu görevlilerinin toplu sözleşme ikramiyesinden faydalanabilmesi için "yüzde 2 barajını aşan sendikalara üye olma" şartı getiren düzenlemeyi iptal kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı.
7429 sayılı yasa ile getirilen, üye sayısı çalışan sayısının yüzde 2'sini sağlayan sendikalara daha çok devlet katkısı verilmesine ilişkin madde Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Gerekçeli karar 5 Mart 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlandı.
AYM kararında sendikalaşma önünde engel olabileceği, büyük sendikalar ile rekabet etmenin engelleneceği gerekçesine dayanan iptal kararı bugünkü resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu iptal kararıyla mart ayı maaşında sendika üyesi memur, aylık 345 TL ilave gelirden mahrum kalacaktır.
Kaynak Linki = https://www.ogretmenler.net/haber/chp-eli-anayasa-mahkemesi-karariyla-memurun-parasina-el-konuldu-217388
Yüksek Mahkeme, 18 Ocak'taki gündem toplantısında 7429 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'da yer alan bazı düzenlemelerin iptaline karar vermişti. İptal edilen düzenlemeler arasında, kamu görevlilerinin toplu sözleşme ikramiyesinden faydalanabilmesi için yüzde 2 barajını aşan sendikalara üye olma şartı da yer alıyordu.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararının gerekçesinde, bu düzenleme nedeniyle maddi sebeplerden ötürü çalışanların, üye sayısı yüzde 2'nin üzerinde olan sendikalara üye olmaya yönelebileceği ifade edildi ve bunun "meşru görülemeyeceği" belirtildi.
Kararda, "Üyelerinin menfaatlerini etkili bir şekilde savunan güçlü sendikaların ortaya çıkabilmesinin sendikalar arasında rekabetin sürmesine bağlı olduğu ortadadır." değerlendirmesine yer verildi.
Toplu sözleşme ikramiyesinin sadece yüzde 2 barajını aşan sendikaların üyelerine ödeneceğinin öngörülmesinin "bu sendikalara üye olmaya zorlayıcı" olduğuna işaret edilen kararda, "Dolayısıyla düzenlemenin yeni sendikaların kurulabilmesini ve çalışanların dilediği sendikayı seçebilmesini fiilen engelleyici nitelik taşıdığı açıktır. Bu itibarla anayasal yönden objektif ve makul bir temele dayanmayan kuralın sendika hakkı bağlamında eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır." tespiti yer aldı.
Anayasa'nın 51. maddesinde sendika hakkının güvence altına alındığı kaydedilen kararda, "dava konusu kuralın, toplu sözleşme ikramiyesinin miktarı gözetildiğinde, kamu görevlilerini sendika üyesi olmaya dolaylı olarak zorlayıcı bir yönü bulunduğu, kuralın sendika özgürlüğünü de ihlal ettiği" ifade edildi.
İşte o karar;
– Anayasa Mahkemesinin 18/1/2024 Tarihli ve E: 2023/12, K: 2024/12 Sayılı Kararı
BASIN DUYURUSU
5.3.2024
ND 11/24
Toplu Sözleşme İkramiyesinden Yararlanabilmek İçin Yüzde İki Barajını Aşan Kamu Görevlileri Sendikalarına Üye Olmayı Öngören Kuralın İptali
Anayasa Mahkemesi 18/1/2024 tarihinde E.2023/12 numaralı dosyada, 7429 sayılı Kanun’un 11. maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin değiştirilen ek 4. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
|
Dava Konusu Kural
Dava konusu kuralda, kamu görevlileri sendikasının kurulu olduğu hizmet kolunda sendika üyesi olabilecek toplam kamu görevlisi sayısının en az yüzde ikisini üye kaydeden kamu görevlileri sendikalarına üye olup aylık veya ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine toplu sözleşmeyle belirlenen tutarda toplu sözleşme ikramiyesinin ödeneceği öngörülmüştür.
Başvuru Gerekçesi
Dava dilekçesinde özetle; dava konusu kuralla örgütlenme özgürlüğüne müdahale edildiği, kamuda çalışan sendika üyeleri arasında ayrımcılığa yol açıldığı ve çalışma barışının bozulduğu, çalışma barışının sağlanmasının devletin pozitif yükümlülükleri kapsamında olduğu, kamu görevlileri için öngörülen toplu sözleşme sisteminin imzalanan toplu sözleşmede tanınan haklardan sendikaya üye olmayan kamu görevlilerinin de yararlanması esasına dayandığı, sendika kurma hakkının sınırlandığı, mali ve sosyal haklar bakımından ayrım yapılarak eşit işe eşit ücret ilkesinin zedelendiği belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Kuralın gerekçesinde kamu çalışanlarının işveren karşısında dengeli bir toplu pazarlık süreci yürütebilmelerini temin edebilmek için daha güçlü bir kamu görevlileri sendikacılığı oluşmasına katkı sunulmasının amaçlandığı belirtilmiştir. Öte yandan dava konusu kuralla üye sayısı belirli bir oranın üzerinde olması sebebiyle toplu sözleşme sürecine etkisi ve katkısı daha fazla olabilecek sendikaların üyelerine toplu sözleşme ikramiyesi alma hakkının tanındığı kabul edilebilirse de bu durum üye sayısı kuralda belirlenen oranın altında kalan sendikaların üyelerinin maddi nedenlerle üye sayısı kuralda belirtilen oranın üzerinde olan sendikalara üye olmaya yönelebilecek olmaları pahasına meşru görülemeyeceği açıktır. Üyelerinin menfaatlerini etkili bir şekilde savunan güçlü sendikaların ortaya çıkabilmesinin sendikalar arasında rekabetin sürmesine bağlı olduğu da ortadadır.
Kuralla kamu görevlileri sendikasının kurulu olduğu hizmet kolunda sendika üyesi olabilecek toplam kamu görevlisi sayısının en az yüzde ikisini üye kaydeden kamu görevlileri sendikalarına üye olma zorunluluğu öngörülmemiştir. Buna karşın toplu sözleşme ikramiyesinin sadece bu sendikalara üye olanlara ödeneceğinin öngörülmüş olmasının bu sendikalara üye olmaya zorlayıcı, dolayısıyla yeni sendikaların kurulabilmesini ve çalışanların dilediği sendikayı seçebilmesini fiilen engelleyici nitelik taşıdığı açıktır. Bu itibarla anayasal yönden objektif ve makul bir temele dayanmayan kuralın sendika hakkı bağlamında eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan Anayasa’nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının negatif boyutu sendika üyesi olmayan çalışanları sendikaya üye olmaya doğrudan veya dolaylı olarak zorlayan düzenlemeler yapılmasını da yasaklamaktadır. Devlet tarafından sendika üyesi çalışanlara, katlandıkları sendika aidatı külfetini telafi edecek tutarda veya bu tutara yakın birtakım mali imkânlar sağlanmasının çalışanları sendika üyesi olmaya zorlayıcı bir yönü bulunmamaktadır. Ancak sağlanan devlet yardımının sendika aidatı tutarını bariz bir biçimde aşması hâlinde bunun çalışanları sendikalara üye olmaya dolaylı olarak zorlayıcı bir boyuta ulaştığı söylenebilir. Zira yüksek devlet yardımı, gerçekte sendikaya üye olmaya istekli ve niyetli olmayan kamu görevlilerini, sırf bu yardımdan yararlanmak amacıyla sendikalara üye olmaya yöneltebilecektir. Dava konusu kuralda düzenlenen toplu sözleşme ikramiyesinin miktarı gözetildiğinde kamu görevlilerini sendika üyesi olmaya dolaylı olarak zorlayıcı bir yönünün bulunduğu anlaşılan kuralın negatif sendika özgürlüğünü de ihlal ettiği değerlendirilmiştir.
Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
Bu basın duyurusu Genel Sekreterlik tarafından kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup bağlayıcı değildir. |
Kaynak:ogretmenler.net
Yorum Yazın