Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı'nın 4. modülü “Sistem Düşüncesi ve Okuryazarlık Becerileri” yayımlandı.
Bu modülde neler var? Modül, öğretmenlere yeni öğretim programlarının temel bileşenlerinden biri olan sistem düşüncesinin kapsamını ve okuryazarlık becerileriyle ilişkisini açıklayan kapsamlı bir çerçeve sunuyor.
Sistem düşüncesinin dört aşaması:
Sistemin parçalarını belirleme
Sistemi ve bileşenlerini çözümleme
Sistem davranışlarını tahmin eden araçlar oluşturma
Çözüm önerilerini eyleme dönüştürme
Modülde bu aşamaların ders planlarına nasıl entegre edileceğine dair somut örnekler bulunuyor.
Dokuz okuryazarlık türü de modülde detaylandırılıyor:
Bilgi
Dijital
Finansal
Görsel
Kültür
Vatandaşlık
Veri
Sürdürülebilirlik
Sanat Bu okuryazarlıkların birbirinden bağımsız değil, sistemsel bir bütünün parçaları olduğu vurgulanıyor. “Sistem Düşüncesi ve Okuryazarlık Becerileri” Modülü, öğretmenlere sınıf içi uygulamaları bütüncül ve sistemsel bir bakış açısıyla tasarlama konusunda etkili bir rehberlik sunuyor.
Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı Temel Eğitimden Ortaöğretime Örneklerle" çalışmasının dördüncü modülü olan "Sistem Düşüncesi ve Okuryazarlık Becerileri" modülü yayımlandı. Modül, öğretmenlere yeni müfredatın bileşenlerinden biri olan sistem düşüncesinin kapsamını ve okuryazarlık becerileriyle ilişkisini açıklayan ayrıntılı bir çerçeve sunuyor.
Modülün giriş bölümünde, öğrencilerin karmaşık sosyal, çevresel ve teknolojik süreçleri anlayabilmek için parçalar arasındaki ilişkileri fark edebilmesi, neden–sonuç bağlantılarını yorumlayabilmesi ve çözüm üretirken bütüncül bir bakış açısı geliştirebilmesi gerektiği belirtiliyor. Bu nedenle sistem düşüncesi, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde merkezi bir konuma yerleştirilmiş durumda. Modülün devamında sistem düşüncesinin dört aşaması olan; sistemin parçalarını belirleme, sistemi ve bileşenlerini çözümleme, sistem davranışlarını tahmin eden araçlar oluşturma, çözüm önerilerini eyleme dönüştürme detaylandırılıyor. Bu aşamalar, öğrencilerin karşılaşabileceği problemlere çözüm üretmesini destekleyecek öğrenme deneyimi sunuyor. Öğretmenlere, bu adımların ders planlamalarına nasıl yerleştirileceğine dair somut örnekler veriliyor. Modül aynı zamanda Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde yer alan dokuz okuryazarlık türünü ele alıyor: bilgi, dijital, finansal, görsel, kültür, vatandaşlık, veri, sürdürülebilirlik ve sanat okuryazarlığı. Her bir okuryazarlığın tanımı, öğrenme süreçlerindeki işlevi ve örnek uygulamaları açıklanıyor. Bu okuryazarlıkların birbirinden bağımsız değil, sistemsel bir bütünün parçaları olduğu, öğrencinin hem bireysel hem toplumsal gelişimi için birlikte ele alınması gerektiği vurgulanıyor.
Modülün önemli bölümlerinden biri de ders kitapları ve etkinliklerle ilgili açıklamaları içeriyor. Etkinliklerde okuryazarlıkların çoğu zaman dolaylı biçimde yer aldığı, öğretmenlerin bu bağlantıları fark ederek öğrenciyi yönlendirmesinin öğrenmenin niteliğini artırdığı ifade ediliyor.
Modülde, okuryazarlık becerilerine ait süreç bileşenlerinin öğrenme öğretme sürecinde yapılan etkinliklerle bütünleştirilerek kullanılması gerektiği vurgulanıyor. Bu kapsamda farkındalık, işlevsellik ve eylemsellik düzeylerinin süreç içinde dikkate alınması, ders akışının bozulmadan ilgili bütünleşik becerilerin sürece dâhil edilmesi ve okuryazarlıkların farklı ders ve sınıf seviyelerinde sarmal bir yapıda ele alınması gerektiği belirtiliyor. Ayrıca okuryazarlıkların sınıf içi ve sınıf dışı uygulamalara örtük biçimde yansıtılması gerektiği ifade ediliyor. "Sistem Düşüncesi ve Okuryazarlık Becerileri" Modülü, öğretmenlerin sınıf içi uygulamaları sistemsel bir bakış açısıyla tasarlamasına ve öğrencilerin çok boyutlu becerilerini geliştirmesine katkı sağlayacak nitelikte rehberlik sunuyor.
