Elektronik harp dünyasında, artan global gerginliklerden ötürü ciddi değişimler yaşanıyor. Silikon çiplerde gerçekleşen atılımlar, gelişen sistemler ve artan talep doğrultusunda yeni ve daha kabiliyetli sistemler piyasaya sürülüyor. Günümüz harp sahasında farklı frekanslarda çalışan sistem sayısının artışıyla birlikte elektronik harp dünyasında daha geniş bantlı almaç ve göndermeç yapılarına talep de artıyor. Artan talepler ve RF spektrum kullanımdaki yoğunluk, sistem tasarımcılarını daha kabiliyetli sistemler geliştirmeye yöneltiyor.
Gelişen teknolojiyle geleneksel analog ve dijital sistemlerden uzaklaşarak doğrudan RF örnekleme mimarisine sahip almaç ve göndermeç yapılarına evrilirken, anten teknolojileri tarafında da çoklu hüzmeli AESA (Active Electronically Scanned Array) teknolojileri geleceğin elektronik harp konseptini şimdiden şekillendirmeye başladı. Birliktelik ve savaş sistemlerinin interneti konsepti önem kazanıyor, daha modüler ve açık iletişim standartlı arayüzlere sahip birimler sistemlere entegre ediliyor.
Öz kabiliyetlerinin yanı sıra, karmaşıklaşan bütünleşik sistem yapılarında yer alan operasyon konspetlerindeki engelleri çözmek adına birbirleriyle etkileşebilen paylaşımlı sistemlerle birlikte adaptif ve bilişsel yapıdaki sistemler, kullanıcı ve operatör üzerinde yükleri azaltabilecek seviyelere geldi. Bu eğilimler doğrultusunda bilişsel sistemlerin ardından yapay zekânın günümüz harp ve savunma doktrininin yanı sıra elektronik harp doktrinine de girmesi şaşırtıcı olmayacak. İnsansız sistemlerin yaygınlaşmasıyla birlikte yakında yapay zekâ, derin öğrenme ve büyük yapay zekâ modellerine sahip komuta kontrol sistemlerini sahalarda görmek mümkün olacak.
Doğrudan RF Örnekleme
Gelişen teknoloji, yaygınlaşan RF kullanımı, yoğunlaşan RF spektrumu günümüz muharebe sahasını, yoğun ve rekabetçi bir hale getiriyor. Artan rekabetle birlikte, günümüz elektronik harp sistemlerinin çevik, uyarlanabilir ve gerçek zamanlı işlem yapabilmesi zorunlu hale geldi.
ASELSAN ilgili teknolojiyi yakından takip ederek bu teknolojiye sahip sistemlerin geliştirilmesine yönelik faaliyetler yürütüyor. Doğrudan RF örnekleme mimarisine sahip elektronik destek (ED) ve elektronik taarruz (ET) sistemleri ile anlık olarak çok daha geniş banttaki yayınlar hassas ve doğru bir şekilde takip edilebilecek ve sistem performanslarında ciddi gelişmeler sağlanacak. Böylelikle RF spektrum üzerinde hakimiyet kuvvetlenecek ve çok daha başarılı, etkin ve oyun değiştirici sistemler kullanıcılara sunulabilecek.
Senkronizasyon
Geçmişte bağımsız ve ayrık çalışan elektronik harp sistemlerinden bahsederken, küreselleşen dünya ve gelişen teknolojiyle her türlü sistem birbiriyle haberleşebilir ve birbiriyle etkileşebilir hale geldi. Günümüz elektronik harp dünyasında başarılı olmak için sistemler arasında haberleşme ve koordinasyon sağlanması kaçınılmaz.
Bu koordinasyonu sağlamak ve sistemlerin kusursuz şekilde birlikte çalışabilirliğini sağlamak adına sistemler arasında senkronizasyon kritik bir öneme sahip.
Günümüz elektronik harp sistemleri, birbirleri arasında ve radar gibi farklı sistemler ile senkronize olarak zaman yönetimini en verimli şekilde gerçekleştirebiliyor. İlgili senkronizasyonun sağlanmasıyla birlikte farklı kabiliyete sahip sistemler arası veri paylaşımı da mümkün hale geldi.
Böylelikle farklı kabiliyete sahip sistemlerden gelen verilerin füzyon edilerek mümkün olan en iyi tespit gerçekleştirilerek gerçek zamanlı veri paylaşımıyla anlık olarak en doğru aksiyon alınabiliyor.
Milisaniye ve mikrosaniye mertebesinde aksiyon alınan ve işlemler yapılan bu sistemlerde senkronizasyon ile gecikmeler en aza indirilerek koordineli tekniklerin ve diğer düşük gecikme gerektiren aksiyonların alınması mümkün hale geldi.
Senkronizasyon teknolojileri geçmiş zamanda düşük frekanslı sinyaller veya referans işaretler ile sağlanırken, gelişen teknoloji ile günümüzde senkronizasyon teknolojileri için farklı çözümler sunuluyor.
AESA Teknolojisi
Çoklu hüzmeli AESA (Active Electronically Scanned Array) teknolojisi günümüzde elektronik harp ve radar sistemlerini şekillendirmede kritik bir role sahip. Gelecekte, elektronik harp ve radar sistemleri özelinde daha gelişmiş ve kompakt hale getirilmiş paylaşımlı anten açıklığı teknolojisinin sınırlarının zorlandığı çoklu hüzmeli AESA mimarisine sahip sistemleri görmeye devam edeceğiz.
Tek bir hedefe odaklanan geleneksel anten yönlendirme teknolojisinin aksine, çoklu hüzmeli AESA sistemleri aynı anda birden fazla yüksek güçlü hüzme oluşturuyor.
Bu hüzmeler, birbirinden bağımsız farklı frekanslar ve alanlar üzerinden çalışarak, birden fazla tehdidi elimine edebilecek kabiliyete sahip.
Bu yetenek, elektronik harp (EH) açısından farklı operasyonlarını aynı anda gerçekleştirme kabiliyetini mümkün kılıyor.
Dünyanın dört bir yanında büyük askeri güçler, çoklu hüzmeli AESA teknolojisini elektronik harp stratejilerine entegre ediyor. ASELSAN da günümüzde bu yetenekleri kazanmış ve yenilikçi teknolojileri geliştirebilecek bir konumda yer alıyor.
Birlikte Çalışabilirlik
Elektromanyetik spektrum her geçen gün daha karmaşık hale geliyor. Özellikle gelişen teknolojilerle radar parametre setlerinin giderek daha kompleksleşmesi, haberleşme teknolojilerinde kullanılan frekans bandının radar frekans bandıyla iç içe geçiyor olması gibi faktörler spektrumu daha karmaşık hale getiriyor.
Bu karmaşık ve yoğun ortamla başa çıkabilmek için bir arada görev yapabilen birden çok elektronik harp alt sisteminin bir arada kullanılması harp sahasında elektromanyetik üstünlük için kritik önem arz ediyor.
Geleceğin harp sahasında görev alacak elektronik harp sistemlerinin hedeflenen başarıya ulaşması için dost sistemlere (radar, altimetre, GPS, link haberleşme vb.) bozucu etkilerde bulunmadan, görev esnasında birbirleriyle veri paylaşımında bulunarak, hatta operasyon esnasında görev paylaşımı planlayarak görev yapması kritik önem arz ediyor.
ASELSAN hem geniş ürün yelpazesi hem de engin platform entegrasyon ve saha tecrübesi ile sistemlerinde birlikte çalışabilirlik konusunda güncel teknolojilerin ötesinde çözümler sunuyor. Hem EH sistemlerinin hem de EH sistemleriyle beraber çalışması gereken sistemlerin performansını optimum seviyeye çıkaracak çözümleri hem bugün sahadaki sistemler için sunmakta hem de geleceğin savaş ortamında oyun değiştirecek teknolojiler için AR-GE çalışmalarını sürdürüyor.
Bilişsel Elektronik Harp
Yapay zekâ ve makine öğrenmesi, elektronik harp de dahil olmak üzere birçok alanda büyük değişimler yaratmaya devam edecek. Yapay zekâ, sistemlerin büyük miktarda veriyi işlemesine ve hızlıca anlamlandırabilmesine, gerçek zamanlı karar vermesine ön ayak olacak potansiyele sahip.
Bilişsel elektronik harbin, yapay zekâ destekli sistemlerin elektromanyetik spektrumdaki tehditleri otonom bir şekilde tespit ve analiz ederek değişen tehditlere karşı önlem aldığı yeni bir elektronik harp dünyası yaratacağı düşünülüyor.
Geleneksel kural ve kütüphane tabanlı elektronik harp sistemlerinden farklı olarak bilişsel elektronik harp, modern tehditlerin yeniden programlanabilir ve çevik elektronik sistemler kullanmasına karşı hızlı ve etkili karşı önlemleri operatörlerin ve kuvvetin erişimine sunacak.
Yapay zekâ ve makine öğrenmesi alanındaki hızlı ilerlemeler sayesinde bilişsel elektronik harbin elektronik taarruzdaki rolü, önümüzdeki yıllarda önemli gelişmelerin yaşanması sağlayacak. Gelecekte, yapay zekâ destekli elektronik harp sistemleri, gerçek zamanlı savaş alanı verilerinden bağımsız olarak öğrenerek önceden belirlenmiş karşı önlem kalıplarına olan ihtiyacı azaltacak.
Siber sistemler ve elektronik harp sistemleri arasındaki sınırlar giderek belirsizleşirken, yapay zekâ destekli sistemlerin düşman ağlarını dinamik olarak bozarak haberleşme, silah ve radar sistemlerini hassas bir şekilde etkisiz hale getirecek olması öngörülüyor.
Bilişsel elektronik harp, düşman radarlarının davranışını tahmin etmek ve proaktif karıştırma teknikleri uygulamak için derin öğrenme modellerinden yararlanacak. Yapay zekâ destekli spektrum yönetimi sayesinde, dost iletişimini kesintiye uğratmadan etkili karıştırma sağlanacak.
Bilişsel elektronik harp, elektronik taarruzda kurallara dayalı senaryo ve müdahalelerden yapay zekâ destekli dinamik adaptasyona geçişi sağlayacak. Hedef ve tehditler, daha çevik ve yeniden programlanabilir yapılarıyla öne çıktıkça, bilişsel elektronik harp elektromanyetik üstünlüğü korumak için vazgeçilmez bir mimari haline gelecek. Yapay zekâ birçok teknolojiye adapte edilebilecek ve entegre edildiği sistemlerin etkinliğini yüksek miktarda artıracağı için kullanımı ve geliştirilmesi önemli. Yapay zekâ modelleri ve algoritmaları geliştikçe sistemlere dahil edilebilir hale gelip büyük gelişmelere yol açacak. Operasyonların manuel olarak gerçekleştirmesinden doğan insan hataları ve gecikmelerin elimine edilmesiyle güncel sistem verimliliklerinin üstüne çıkılması bekleniyor. Ayrıca veri beslendikçe gelişen bu sistemler fiziksel ekipman testleri olmadan kendilerini geliştirebilir ve gerçek bir savaş senaryosunda yüksek kesinlik gösterebilir. Bu sebeplerden ötürü yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesi sürecinde elektronik harp sistemlerinin kabiliyetlerini artıracağı öngörülebilir.
