- HALKIN ENFLASYONU: “GIDA FİYATLARI ARALIKTA YÜZDE 2,6 ARTTI”
- EN ÇOK TÜKETİLEN GIDA MADDELERİNDEN OLUŞAN BİR SEPET ESAS ALINARAK YAPILAN HESAPLAMAYA GÖRE GIDA FİYATLARI ARALIKTA GEÇEN YILIN ARALIK AYINA GÖRE İSE YÜZDE 44,5 ORANINDA ARTIŞ KAYDETTİ.
- 2025 YILINDAKİ ORTALAMA GIDA FİYATLARI BİR ÖNCEKİ YILIN ORTALAMA FİYATLARINA GÖRE YÜZDE 54 ORANINDA ARTTI.
- YILLIK ORTALAMA FİYATLARA GÖRE 2024 YILINDA 1000 LİRAYA ALINAN BİR GIDA SEPETİ İÇİN 2025 YILINDA VATANDAŞLAR 1.540 LİRA ÖDEMEK ZORUNDA KALDILAR.
Gıda fiyatlarında yaşanan aralıksız artış eğilimi aralık ayında da devam etti. Aralıkta bir önceki aya göre yüzde 2,6 oranında artan gıda fiyatlarında, geçen yılın aralık ayına göre artış ise yüzde 44,5 olarak gerçekleşti. Gıda fiyatlarındaki aralıksız artış süresi de aralık ayıyla birlikte 67 aya çıktı. 2025 yılındaki ortalama gıda fiyatları 2024 yılındaki yıllık ortalama fiyatlara göre ise yüzde 54 oranında arttı. Yıllık ortalama fiyatlar üzerinden hesaplandığında 2024 yılında 1.000 liraya satın alınabilen bir gıda sepeti için vatandaşlar 2025 yılında ortalama 1.540 lira ödediler.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın fiyatlarını Türkiye’nin büyük bir bölümünde yaygın şubeleri bulunan zincir marketlerden derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hesapladığı gıda fiyatları endeksinin Aralık 2025 sonuçları açıklandı.
NEDEN GIDA FİYATLARI: ÇÜNKÜ YOKSULAR GELİRİNİ GIDAYA HARCIYOR
TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere göre en zengin yüzde 20’lik kesim tüketim harcamalarının yüzde 12,8’ini, en yoksul yüzde 20’lik kesim ise yüzde 30’unu gıda için yapıyor. 2023 yılı için bu oranlar sırasıyla yüzde 36,6 ve yüzde 14,5 olarak ölçülmüştü. Gıda harcamalarının payında yaşanan düşüş, vatandaşların son yıllarda başta konut kirası ve ulaşım olmak üzere zorunlu harcamaların fiyatlarında yaşanan yüksek artışları finanse edebilmek için gıdadan vazgeçtiklerini gösteriyor. Sadece gıda fiyatları değil özellikle konut gibi zorunlu harcama alanlarındaki yüksek fiyat artışlarının da dar gelirlilerin masasındaki ekmeği küçülttüğü gösteriyor. 2024 yılında payı azalarak yüzde 30,4’e gerilese de yoksullar konuttan sonra en fazla parayı gıdaya ayırıyorlar.
TÜİK enflasyonu hesaplarken gıda harcamalarının ağırlığını yaklaşık yüzde 25 olarak esas alıyor ve büyük bir kesimin gıda sepetine girmeyen gıda maddelerinin de fiyat değişimlerini endeksine dahil ediyor. Oysa Türkiye’de asgari ücretle, en düşük emekli aylığıyla geçinmeye çalışan milyonlar, gelirlerinin neredeyse tamamını temel gıdaya ve barınma için ayırmak zorunda kalıyor. Bu nedenle de gıda fiyatları ücretliler ve dar gelirliler için temel enflasyon haline geliyor.
AÇLIK RİSKİ BÜYÜYOR
İktidarın yanlış faiz ve kur politikaları yüzünden Türkiye’nin içerisine sürüklendiği yüksek enflasyon sürecinin gıda fiyatları aracılığıyla ücretliler, dar gelirliler ve yoksullara çıkardığı fatura büyümeye devam ediyor.
Gıda fiyatları, Türkiye’nin, bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den başlayarak Aralık 2025’e kadar yüzde 1.508 oranında arttı. Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için vatandaşlar bu yıl ocak ayında 1.159, şubat ayında 1.185, martta 1.265, nisanda 1.287, mayısta 1.301, haziranda 1.360, temmuzda 1.369, ağustosta 1.413, eylülde 1.494, ekimde 1.549, kasımda 1.568 lira aralıkta ise 1.608 lira ödediler.
Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanlarının maaş ve ücretlerinde yüzde 1.034 oranında artış yapıldı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 lira olan ortalama kamu çalışanı ücreti Ağustos 2025 itibariyle 1.134 lira düzeyine çıktı. Bu düzey yıl sonuna kadar devam etti. Ücretlerindeki artış gıda fiyatlarındaki artışı bile karşılamaya yetmeyen ücretlilerin alım gücü gıda fiyatlarına karşı karşısında yüzde 29,5 oranında eridi.
Birleşik Kamu-İş’in gıda fiyatları endeksi Haziran 2020’den bu yana, yani 67 aydır aralıksız olarak bir önceki aya göre artıyor. Tarım sektörünün yaşadığı sorunların da bir yansıması olan gıda fiyatlarındaki artış trendinin gelecek aylarda devam edeceği tahmin ediliyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Aralıkta ekmek, pirinç ve un ile süt ve süt ürünleri dışındaki tüm gıda harcama gruplarında fiyatlar önceki aya göre arttı.
Ekmek-pirinç-un-bulgur harcamaları aralıkta, önceki aya göre değişmezken, et ve balık grubu harcamalarında yüzde 4,7 oranında artış oldu. Süt, süt ürünleri ile yumurta grubunda fiyatlar yüzde 3,5 oranında azaldı. Tereyağı dışındaki yağ harcamaları ise önceki aya göre yüzde 1,4 oranında yükseldi.
Meyve fiyatlarının yüzde 10,2 oranında arttığı aralık ayında sebze fiyatlarında ise ortalama yüzde 6,1 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının önceki aya göre yüzde 10,4 oranında arttığı aralıkta salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri işlenmiş gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatları yüzde 3,2 oranında yükseldi.
Vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 temel gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için aralıkta bir önceki aya göre yüzde 2,6 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.
YILLIK ARTIŞ YÜZDE 44,5
Ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları bu yıl aralık ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 21,5, et-balık fiyatları 66,7, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatları yüzde 29,1 oranlarında artış kaydetti. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 31,3 oranında zamlandı. Meyve fiyatları yüzde 73,4, sebze fiyatları ise yüzde 46,6 oranında yükseldi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 27,3, diğer gıda fiyatları ise yüzde 31,1 oranında arttı.
12 AYLIK ORTALAMALARA GÖRE ARTIŞ YÜZDE 54
2025 yılındaki ortalama fiyatlar 2024 yılındaki ortalama gıda fiyatlarına göre yüzde 54,0 oranında arttı.
On iki aylık ortalama fiyat artışı ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 35,2, et-balık fiyatlarında 49,9, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 33,4 oldu. Yıllık ortalamalara göre yağ fiyatları yüzde 29,6, meyve fiyatları yüzde 148,2, sebze fiyatları ise yüzde 89,9 oranında arttı. Bakliyatta yıllık ortalama fiyatlar bir önceki yıla göre yüzde 20,5, diğer gıda fiyatları ise yüzde 32,4 oranında zamlandı.
Araştırmanın yöntemiyle ilgili bilgi için:
https://www.birlesikkamuis.org.tr/haber/enflasyon-arastirmasi-yontem
